Ontketende klanken – Verboden muziek in tijden van repressie en verzet | Met o.a. Eleonore Pameijer, Werner Herbers en Jan Brokken

Minifestival ‘Ontketende klanken’ markeert samenwerking Westvest90 en ’t Huis te Poort

Al vele jaren leveren de Schiedamse concertlocaties Westvest90 en ’t Huis te Poort een serieuze bijdrage aan het culturele klimaat van de stad. De programmering van de beide zalen vult elkaar prachtig aan, zodat er voor de liefhebber van kamermuziek regelmatig te genieten valt van fantastische concerten met muziek van 1600 tot heden, uitgevoer­­d door topmusici uit binnen- en buitenland. Niet voor niets werden de locaties sámen in 2018 door De Volkskrant genoemd als behorend tot de beste van het land.

Geruime tijd geleden is er door de stichtingen besloten dat er naast de individuele programmering ruimte zou moeten zijn voor gezamenlijke projecten, maar helaas gooide de coronacrisis roet in het eten. Het voornemen is nu echter weer opgepakt en krijgt, met de herdenkingen van de meidagen in zicht, gestalte in het minifestival ‘Ontketende klanken’ dat wordt gehouden van 29 april t/m 1 mei 2022.  

Ontketende klanken

Verboden muziek in tijden van repressie en verzet

Het evenement Ontketende klanken, oorspronkelijk gepland voor 2020 in het kader van 75 jaar vrijheid, werd vanwege de coronacrisis uitgesteld, maar vindt nu alsnog plaats. De actualiteit maakt de urgentie groter dan de organisatie twee jaar geleden had kunnen vermoeden. De verschrikkingen van de naziperiode (1933-1945) hadden grote gevolgen voor het culturele leven in Europa. Boeken werden verbrand, schilderijen uit musea verwijderd, en veel muziek mocht niet meer gehoord worden. Iedere vorm van moderne muziek, atonale muziek, jazz of muziek waar iets Joods aanzat, werd ‘gedegenereerd’ verklaard en dus verboden. Talloze musici, zeker van Joodse komaf, moesten vluchten of verdwenen in concentratiekampen. Velen van hen raakten in de vergetelheid, evenals hun composities.

Op het minifestival Ontketende klanken, georganiseerd door de Schiedamse concertpodia Westvest90 en ’t Huis te Poort samen met Gatenburgh, wordt hun werk in drie bijzondere programma’s op verschillende locaties onder de aandacht gebracht door bevlogen specialisten op dit gebied, waaronder Eleonore Pameijer, Jan Brokken en Werner Herbers.

Programmaoverzicht

vrijdag 29 april 2022, 20.15 uur

Vermoorde kunst, ongehoorde muziek

Leo Smit Ensemble

Irene Maessen (sopraan), Eleonore Pameijer (fluit), Stephan Heber (cello), Tobias Borsboom (piano). Muziek van o.a. Leo Smit, Henriëtte Bosmans en Nico Richter
’t Huis te Poort, Dam 28-30, Schiedam

Veel Joodse componisten overleefden de Tweede Wereldoorlog niet. Hun muziek echode na de oorlog weg. Het Leo Smit Ensemble laat deze ‘ongehoorde’ muziek volop klinken. De uitgevoerde werken worden op een persoonlijke manier mondeling toegelicht. Irene Maessen (sopraan), Eleonore Pameijer (fluit) Stephan Heber (cello), Tobias Borsboom (piano)

Programma

James Simon (1880-1944)
Lamento, voor cello en piano

Hans Krieg (1899-1961)
Vier liederen uit opus 1
So regnet es sich langsam ein, An den Mond, Geheimnis der Fernen, Wohin du gehst

Leo Smit (1900-1943)
Lento uit de sonate voor fluit en piano (1943)

Henriëtte Bosmans (1895-1952)
Nuit Calme voor cello en piano (1926)

Marjo Tal (1915-2006) 
Vier liederen op teksten van Paul Eluard
Un navire dans tes yeux, C’est une plante qui frappe, Nous ne vous chantons pas, Au nom du front parfait profond

PAUZE

Rosy Wertheim (1888-1949)
Eerste deel uit de sonate voor cello en piano

Rosy Wertheim (1888-1949)
Zigane dans la lune voor zang, fluit en piano 

Dick Kattenburg (1919-1944)
Pièce voor fluit en piano

Dick Kattenburg (1919-1944)
Hebreeuwsche Melodie voor fluit, cello en piano 

Dick Kattenburg (1919-1944)
Drie Palestijnse (Hebreeuwsche) liederen
gehele ensemble, arrangement Sylvia Maessen

zaterdag 30 april 2022, 20.15 uur

Verborgen geschiedenis, verboden muziek

Jan Brokken (verteller), Eleonore Pameijer (fluit) en Marcel Worms (piano). Muziek van o.a. Dick Kattenburg, Rosy Wertheim en Marius Flothuis.
Westvest90-kerk, Westvest 90, Schiedam

Jan Brokken leest passages voor uit zijn succesvolle boek De vergelding, een dorp in tijden van oorlog. En Marcel Worms en Eleonore Pameijer voeren werken uit van de tijdens de Tweede Wereldoorlog vervolgde Nederlandse componisten Leo Smit, Dick Kattenburg (‘de Nederlandse Gershwin’), Rosy Wertheim, Daniel Belinfante en Nico Richter. Zoals de door Jan Brokken opgetekende geschiedenis lang verborgen is gebleven, wordt de muziek van deze componisten – van wie de meeste in de concentratiekampen omkwamen – pas de laatste jaren uitgevoerd.

Programma
Dick Kattenburg (1919-1944) Fluitsonate: Introduzione, Intermezzo, Fughetta
Johanna Bordewijk-Roepman (1892-1971) Sonate 1943
Leo Smit  (1900-1943) Sonate voor fluit en piano: allegro, lento, allegro moderato

PAUZE

Rosy Wertheim (1888-1949) Trois morceaux pour flute et piano: Cortège des Marionettes, Pastorale, Capriccio
Marius Flothuis (1914-2001) Aubade voor fluit solo
Paul Hermann (1902-1944) Toccata voor piano
Nico Richter (1915-1945) Twee stukken voor fluit en piano

zondag 1 mei 2022, 16.00 uur

‘Entartete Musik’ in context

Werner Herbers (presentatie), Ellen Corver (piano). Muziek | lezing | beeld – na afloop een hapje en een drankje. Muziek van o.a. Erwin Schulhoff en Stefan Wolpe.
Gatenburgh, Lange Haven 107, Schiedam

Decennialang zetten Werner Herbers – voormalig eerste hoboïst van het Concertgebouworkest – en zijn Ebony Band zich in om in de vergetelheid geraakte avant-gardemuziek uit het Interbellum onder de aandacht te brengen. Muziek, vaak van Joodse, politiek geëngageerde of subversieve componisten, die door het Naziregime als ‘entartet’ werd aangemerkt, en daarom verboden. De componisten moesten vluchten of belandden in concentratiekampen. Velen van hen overleefden het niet. Dankzij het werk van Herbers zijn talloze partituren herontdekt, gearchiveerd, en een groot aantal onder zijn leiding op cd gezet. Op deze middag vertelt Herbers over zijn werk, muzikaal ondersteund door pianiste Ellen Corver. 

Toegang per evenement € 10,-
Jongeren t/m 17 jaar € 5,-
Passepartout € 22,50

Reserveren via www.westvest90.nl

Kopen van kaarten beperkt mogelijk op de locatie voor aanvang van de activiteit